Ndërlidhjet

Slaughter: Rusia shkel Kartën e OKB-së


Anne Marie Slaughter
Anne Marie Slaughter

"Kjo nënkupton shfrytëzim të paligjshëm të forcës kundër sovranitetit territorial dhe pavarësisë politike të një shteti tjetër dhe kjo është shkelje e Nenit 24 të Kartës së KB-ve", thotë Anne Marie Slaughter, eksperte nga Universiteti Princeton.


RADIO EVROPA E LIRË
Ju i keni lexuar njoftimet mbi zhvillimet në Gjeorgji dhe veprimet e ushtrisë ruse atje. A është kjo shkelje e së drejtës ndërkombëtare?

ANNE MARIE SLAUGHTER
Varet nga cili kënd i vështroni veprimet e ushtrisë ruse. Në kuptimin që ka lëvizur përtej Osetisë Jugore dhe Abkhazisë brenda në Gjeorgji dhe është duke qëndruar akoma atje, atëherë kjo shndërrohet në një agresion të thjeshtë kundër një vendi, që është shkelje e Kartës së Kombeve të Bashkuara. Pra, është shfrytëzim force kundër pavarësisë politike dhe tërësisë territoriale të një shteti tjetër.

Pra, do të ketë një debat të ngjeshur se ku është ajo vija, e cila tejkalohet, sepse nëse ka qenë përgjigje ndaj përdorimit të parë të forcës në një rajon ku Rusia ka pasur paqeruajtësit e saj, atëherë më shumë duket si një operacion vetëmbrojtjeje apo mbrojtje e bashkëkombasve, e madje edhe mbrojtje e një force paqeruajtëse për të cilën është arritur marrëveshja ndërkombëtare. Dhe, kjo padyshim është e ligjshme.

Por, sa më shumë që ecim përtej shfrytëzimit të forcës nga ana e Gjeorgjisë dhe përgjigjes së Rusisë “për t’i dhënë mësim Gjeorgjisë”, duket si agresion. Kjo nënkupton shfrytëzim të paligjshëm të forcës kundër sovranitetit territorial dhe pavarësisë politike të një shteti tjetër dhe kjo është shkelje e Nenit 24 të Kartës së Kombeve të Bashkuara.

RADIO EVROPA E LIRË
Po armëpushimi i nënshkruar nga Rusia? A nuk është e paligjshme edhe shkelja e kësaj marrëveshjeje? Këtë javë ministri i jashtëm francez, Bernard Kouchner, ka thënë: “Nuk mund të pranojmë këtë lloj verbërie në mospranimin e së drejtës ndërkombëtare”. A është duke iu referuar ai Kartës së Kombeve të Bashkuara apo armëpushimit?

ANNE MARIE SLAUGHTER
Mendoj se i është referuar Kartës së Kombeve të Bashkuara. Marrëveshja e armëpushimit nuk është traktat, nuk është një dokument detyrimesh ligjore me të drejtën ndërkombëtare, ashtu siç i shohim ne obligimet ndërkombëtare.

Rusia e ka rrezikuar vetë fjalën e dhënë. Megjithatë, marrëveshja nuk ka peshë të plotë ligjore sikur që ka për shembull Karta e Kombeve të Bashkuara ose një marrëveshje paqësore, e cila ratifikohet dhe i nënshtrohet procedurave normale për ta bërë një dokument të ligjshëm.

Në të drejtën ndërkombëtare, ju mund të nënshkruani një memorandum mirëkuptimi me një shtet tjetër, por ai nuk e ka peshën ligjore. Është thjesht një marrëveshje. Ajo mund t’i adresohet ekzekutivit apo edhe palëve që e kanë nënshkruar, por nuk është një çështje ligjore.

Prandaj, unë mendoj që shkelje e së drejtës ndërkombëtare është fakti se Rusia është duke përdorur në mënyrë agresive forcën kundër një shteti dhe dështimi i saj që t’i përmbahet marrëveshjeve në shumë mënyra si konfirmim se është duke bërë diçka që s’është dashur ta bëjë.

RADIO EVROPA E LIRË
A vlen e njëjta gjë edhe për vendimin e dukshëm të Rusisë që të mbetet në Gjeorgji, në atë që quhet “zonë neutrale” përreth Osetisë Jugore dhe Abkhazisë?

ANNE MARIE SLAUGHTER
Kjo është shkelje gjithashtu. Ende flasim për një territor gjeorgjian, edhe pse de facto nuk udhëhiqet nga autoritetet gjeorgjiane. Kjo është edhe arsyeja pse paqeruajtësit gjeorgjianë kanë qenë aty që në fillim, sepse është një çështje shumë e ndërlikuar e së drejtës për vetëvendosje. E drejta ndërkombëtare kërkon që zgjidhja të jetë jo e dhunshme, por gjithashty ky ligj nuk e përkrah shkëputjen e grupeve që shpallin shtetet e tyre në përgjithësi.

Kjo është edhe arsyeja pse Kosova është një çështje shumë e ndërlikuar dhe kjo është arsyeja pse rusët kanë thënë se njohja e Kosovës ishte e paligjshme dhe tani do të thonë: “Mirë, nëse Kosova ka mundur të jetë e pavarur dhe ju e njohët pavarësinë e Kosovës, pse atëherë nuk mund ta njohim ne Abkhazinë dhe Osetinë e Jugut si të pavarura? Ky rast nuk është ndryshe”.

RADIO EVROPA E LIRË
A është ndryshe?

ANNE MARIE SLAUGHTER
Ka ndryshime. Agresioni kundër Kosovës ka qenë krejt tjetër nga dërgimi i trupave të Gjeorgjisë në Osetinë e Jugut dhe ka pasur një histori të gjatë të shkeljes së të drejtave të njeriut dhe një politikë e qartë e spastrimit etnik, duke marrë parasysh krejt ato çka kanë ndodhur në ish-Jugosllavi.

Kosova natyrisht është njohur si e pavarur, por vetëm si parakusht për anëtarësimin e saj në Bashkimin Evropian dhe jo që një shtet të marrë pushtetin mbi të. Ky është një dallim i madh.

Megjithatë, është një argument i ndërlikuar dhe nëse rusët do të pajtoheshin vetëm me angazhimin e paqeruajtësve në Osetinë e Jugut dhe në Abkhazi, do të ishte në rregull. Gjeorgjia ka dërguar trupat e saj në këto rajone dhe kjo ka bërë që të krijohet një argument për të parandaluar të njëjtën gjë.

Ajo që mund të ndodhë tani është që kjo “zonë neutrale” të shndërrohet në një mjet absorbimi i këtyre territoreve në territorin e Rusisë. Kjo atëherë nënkupton pushtim të një territori, një pjesë e banorëve të të cilit nuk duan të jenë pjesë e Rusisë.

RADIO EVROPA E LIRË
A ekzistojnë precedentë modernë për atë çfarë po bën Rusia: vazhdimin e okupimit dhe agresionit pas arritjes së një marrëveshjeje për armëpushim?

ANNE MARIE SLAUGHTER
Nëse i kthehemi luftës në ish-Jugosllavi, ka pasur armëpushime që janë arritur dhe ato thjesht kanë dështuar. Nuk ka asgjë të re mbi dështimin e një armëpushimi, ndodh në të gjitha konfliktet kudo në botë.

Ajo që e dallon këtë rast është fakti se presidenti francez, Sarkozy, vepron në emër të Bashkimit Evropian. Shtetet e Bashkuara janë përfshirë gjithashtu dhe janë duke ua bërë me dije rusëve se çfarëdo që ka ndodhur fillimisht, nuk e arsyeton atë që po ndodh tani, është e papranueshme dhe shkelje e së drejtës ndërkombëtare dhe do të ketë pasoja.

RADIO EVROPA E LIRË

Sa ka gjasë që Rusia të pranojë akuzat e Shteteve të Bashkuara se po e shkel të drejtën ndërkombëtare, kur vetë Shtetet e Bashkuara janë akuzuar se kanë bërë të njejtën gjë më 2003 në Irak?

ANNE MARIE SLAUGHTER
Nga pikëpamja e Rusisë, rusët padyshim mund të nënvizojnë se Shtetet e Bashkuara kanë shfrytëzuar forcën pa miratimin e Këshillit të Sigurimit të Kombeve të Bashkuara kundër një shteti tjetër.

Dhe, kjo është një prej arsyeve pse shumë njerëz, duke më përfshirë këtu edhe mua, kemi argumentuar atëherë se nëse duhet të hyjmë në Irak, na duhet miratimi i Kombeve të Bashkuara. Me fjalë të tjera, ata mund të thonë se nëse një shtet mund të bëjë diçka të këtillë, atëherë mundet edhe ndonjë shtet tjetër.

RADIO EVROPA E LIRË

Mendoj se kryeministri rus Putin e ka thënë tashmë një gjë të këtillë…

ANNE MARIE SLAUGHTER

Jam e sigurt që po. Në çështjet e ligjit, nëse thoni “shiko, jeni zotuar me Kartën e Kombeve të Bashkuara se nuk do të pranoni forcën pa miratimin e Kombeve të Bashkuara, përveç për vetëmbrojtje”, është e vështirë të thuhet “po, por tani gjërat kanë ndryshuar”.
XS
SM
MD
LG