Ndërlidhjet

Identifikohet kodi gjenetik i kancerit


Qeliza kancerogjene
Qeliza kancerogjene

Shkencëtarët thonë se kanë arritur të identifikojnë në tërësi kodin gjenetik të dy formave më të shpeshta të kancerit – atij të lëkurës dhe të mushkërive.

Ky rezultat mund të shënojë kthesë në të kuptuarit e këtyre sëmundjeve, të detektimit të hershëm dhe shërimit të tyre, thonë ata.

Hulumtuesit nga një institut britanik thonë se këto informacione mund të çojnë drejt një kthese të madhe sa i përket parandalimit, duke përcaktuar se cilët faktorë shkaktojnë sëmundjen, dhe mënyrave për shërimin e atyre që vuajnë nga këto sëmundje.

Megjithatë, ekspertët thonë se do të duhen disa vjet derisa të prodhohen barnat e reja kundër kancerit.



Daily Telegraph: "Do ta fitojmë luftën kundër kancerit"

Shkruan: Prof. Karol Sikora, drejtor mjekësor i “CancerPartnersUK” dhe dekan i Universitetit të Mjekësisë në Buckingham.


Çfarë nënkuptojnë lajmet e jashtëzakonshme për identifikimin e plotë të kodit gjenetik të dy formave të kancerit? Është thjesht një përparim i jashtëzakonshëm, që premton përmirësime në mundësitë tona për ta shëruar kancerin deri në vitin 2020, ndonëse vjen me një çmim jo të vogël.

Kanceri është sëmundje kryesisht e njerëzve mbi moshën 60 vjeç, kështu që në mënyrën paradoksale, ky është një lajm i mirë. Numri në rritje i kancerit prek më shumë moshat e shtyra dhe ka më pak vdekje në mesin e të rinjve.

Avantazhet më premtuese në këtë horizont vijnë nga rritja e të kuptuarit mbi përbërësit molekularë te qelizat kancerogjene. Imagjinojeni një situatë, në të cilën makina juaj prishet. Dallimi midis jush dhe mekanikut është fakti se ai e di çfarë ka makina juaj, ndërkohë që ju nuk mund as ta hapni atë.

Tani mund të krahasojmë sekuencat ekzakte të ADN-së së njerëzve me ato të kancerit. Analizat e detajuara të këtyre të dhënave do të na mundësojnë të zbulojmë mënyrën e funksionimit dhe, në fund, e gjithë kjo do të ketë një ndikim të konsiderueshëm mbi parandalimin, skanimin, diagnostikimin dhe trajtimin e kësaj sëmundjeje, duke nxitur kështu edhe një epokë të re dhe të artë të mjekimit.

Në 20 vjetët e fundit, një sasi e jashtëzakonshme detajesh mbi procesimet bazike biologjike është grumbulluar dhe ritmi tani mund të përshpejtohet.

Në vitet e ardhshme do të ketë lëvizje të shënuara në llojin e agjentëve që shfrytëzohen në trajtimin sistematik të kancerit. Me to do të shënjestrohen anomalitë e definuara, që gjenden te pacientët. Dhe, meqë këto shënjestra dihen saktësisht në kuadër të këtyre agjentëve, atëherë, pa dyshim, do të jetë një revolucion në terapinë e kancerit.

Në vend se të definohen ilaçet për forma të ndryshme të kancerit në formë eksperimentimi dhe në formë relativisht joefektive, do të jemi në gjendje të identifikojmë një sërë prerjesh molekulare në mostrat e tumorit. Pacientët e ardhshëm do të marrin ilaçe që shënjestrojnë pikërisht këto prerje.

ADN-ja e njeriut ofron një gamë informacionesh komparative mbi qelizat normale dhe maline. Terapitë e reja do të jenë më selektive, më pak toksike dhe do të përshkruhen për një periudhë më të gjatë kohore, në disa raste edhe deri në fund të jetës së pacientit. Kjo do të çojë deri te reformat radikale, se si e menaxhojmë ne kujdesin shëndetësor për të sëmurët me kancer.

Mjekësia e personalizuar, e bazuar në diagnozat e reja molekulare, do të na mundësojë të përshkruajmë ilaçin e duhur për pacientin e duhur, në kohën e duhur. Kutitë e vogla dhe të zeza, në të cilat pacientët japin mostrat e gjakut, do të udhëzojnë trajtimin e mëtutjeshëm dhe do të monitorojnë efektivitetin e tij.

Por në të ardhmen, megjithëse të ndritur, fondet për trajtimin e kancerit do të paraqesin problem thelbësor. Me rritjen e konsumimit të ilaçeve, pacientët do të jenë më të informuar dhe më kërkues, duke synuar terapitë e reja, për të shmangur rrugët tradicionale të trajtimit.

Do të ngrihen struktura të reja financiare, duke bërë që sektorët farmaceutikë, të sigurimit dhe të kujdesit shëndetësor t’ua mundësojnë pacientëve të ardhshëm mundësinë e zgjedhjes së nivelit të trajtimit që ata duan të paguajnë, qoftë nëpërmjet sigurimit, qoftë në formë direkte.

Deri në vitin 2025, kimioterapia mbase do t’i zëvendësojë të gjitha trajtimet tjera për shumë lloje të kancerit. Kanceri do të shndërrohet në një sëmundje kronike, por të kontrollueshme, siç është për shembull sot diabeti. Njerëzit që jetojnë me kancer, do të trajtohen në ambiente atraktive, që më shumë u ngjasojnë hoteleve, dhe jo nëpër spitale.

Ky tranzicion do të sjellë dilema të reja etike. E ardhmja do të vendoset nga interaksioni i katër faktorëve kompleksë: suksesit teknologjik, gatishmërisë së shoqërisë për të paguar, sistemeve për kujdesin shëndetësor dhe mekanizmave financiarë që merren me to.

Shërimi i plotë ende do të jetë synim për t’u arritur, megjithëse pacientët do të monitorohen nga afër pas trajtimit. Në këtë drejtim, frika se kanceri do të shkaktojë vdekje gjithsesi - me të cilën njerëzit përballen edhe sot - do të zëvendësohet me faktin se shumë forma të kancerit do të jenë thjesht pasoja të moshës së shkuar.

Megjithatë, parashikimi i së ardhmes është i shoqëruar me vështirësi. Kush do të mund të imagjinonte në vitet e ’80-ta ndikimin e telefonave celularë, internetit dhe linjave ajrore në gjithë spektrin e komunikimit global? Mjekësia gjithashtu do të shoqërohet me hapa të ngjashëm dhe të papritur të zbulimeve.

Teknologjitë janë duke u zhvilluar shpejt, posaçërisht në skanimin dhe eksploatimin e ADN-së. Pacientët e mirinformuar, me fonde adekuate, do të sigurojnë qasje të shpejtë në trajtimin më të ri dhe më të mirë, kudo në botë.

Megjithatë, këto zbulime, pashmangshëm, do të sjellin më shumë pabarazi në sistemin e shëndetësisë. Aktualisht, ka dallime midis grupeve të ndryshme socio-ekonomike dhe kjo situatë do të vazhdojë të jetë kështu.

Tani është detyrë e qeverive të sigurojnë barazi në shëndetësi për të gjithë qytetarët e tyre. Jeta e gjatë dhe vdekja e shpejtë do të jetë himni i këtij shekulli. Sfida të thella gjenden para nesh. (A.V.)
XS
SM
MD
LG