Micheline Calmy Rey, Ministre e Jashtme e Zvicrës
RADIO EVROPA E LIRË
Në krye të diplomacisë zvicerane keni deklaruar disa herë në Prishtinë, Lubjanë, Bratisllavë dhe Beograd, se mbështesni pavarësinë e Kosovës si zgjidhje. A keni gjithmonë të njëjtin qëndrim dhe a mund ta elaboroni?
CALMY REY
Ne kemi gjithnjë të njëjtin pozicion. Zvicra ka një marrëdhënie tepër të vecantë me Kosovën, pasi 10% e popullsisë së Kosovës jetojnë në Zvicër. Kemi një numër interesash në Kosovë të natyrës ekonomike, interesa që kanë të bëjnë me mbrojtjen e pakicave, si dhe interesa që lidhen me sigurinë tonë. Ne kemi vlerësuar se, që Kosova të ketë mundësi të zhvillohet, duhet të sqarohet çështja e statusit. Në rrethanat aktuale Kosova nuk mund të përfitojë ndihma financiare nga Banka Botërore apo ajo Evropiane për Rindërtim e Zhvillim. Fakti që nuk është e qartë çështja e pronësisë i brengos investitorët, në një kohë që gjendja ekonomike është e vështirë dhe ka shkallë të lartë papunësie. Ka një numër paqartësish dhe në fushën e drejtësisë. Derisa nuk ka një status të përcaktuar, atëherë është shumë e vështirë të realizohen marrëveshje në fushën e drejtësisë, pasi marrëveshje të tilla nuk mund të bëhen me misionin e Kombeve të Bashkuara që administron territorin e Kosovës. Edhe sa i përket mbrojtjes së pakicave është shumë e rëndësishme që të sqarojmë statusin, pasi çështjet institucionale luajnë një rol të rëndësishëm në mbrojtjen e të gjitha pakicave. Kjo është arsyeja që përpara vendeve të tjera, ne kemi thënë publikisht që jemi në favor të njohjes së pavarësisë formale të Kosovës.
RADIO EVROPA E LIRË
Thatë që jeni vendi i parë që mbështetni publikisht pavarësinë e Kosovës. Gjatë takimeve tuaja, cili është qëndrimi i vendeve të tjera, le të themi i vendeve fqinje me Zvicrën, siç është Gjermania, e cila gjithashtu ka një komunitet të konsiderueshëm nga Kosova?
CALMY REY
Pozicioni që mbrohet sot nga Zvicra ndahet edhe nga bashkësia ndërkombëtare, pasi Zvicra gjithmonë ka thënë se statusi i ardhshëm i Kosovës, që ne duam ta shohim të transformuar në pavarësi formale, duam që të diskutohet mes dy palëve. Sot kemi fillimin e diskutimeve të tilla për statusin. Për më tepër një numër shtetesh ndajnë qëndrimin tonë, pasi ato janë përcaktuar që nuk ka kthim në vitin 1999 dhe që nuk bëhet fjalë për ndarje të Kosovës si opsion.
Sa i përket respektimit të standardeve dhe veçanërisht mbrojtjes së pakicave, Zvicra është shumë e lidhur me respektimin e të drejtave të pakicave dhe pozicioni ynë për statusin, nuk do të thotë për ne nuk kanë më rëndësi standardet. Përkundrazi, moton "standardet para statusit" ne e kemi përshtatur si "standardet dhe statusi".
Standardet janë një punë e përhershme së bashku me mbrojtjen e pakicave. Dua të theksoj se parimi bazë i këtij pozicioni që ne kemi marrë është në të njëjtën linjë me shumicën e vendeve të tjera në bashkësinë ndërkombëtare sot.
RADIO EVROPA E LIRË
Zvicra është e pranishme në Kosovë në forma të ndryshme, kam parasysh Agjencinë për Zhvillim e Bashkëpunim Ndërkombëtar apo një numër organizatash. Cilat janë planet e bashkëpunimit në planin ekonomik dhe politik në të ardhmen?
CALMY REY
Ne jemi shumë të pranishëm në Kosovë. Ne kemi interesa në Kosovë dhe një lidhje njerëzore shumë të fortë. Pra, për një kohë të gjatë ne jemi të pranishëm dhe shumë aktivë, veçanërisht në ndihmën për zhvillim. Ne jemi të përqëndruar sidomos në zhvillimin ekonomik, por dhe në çështje të tjera si janë decentralizimi dhe qeverisja e mirë.
RADIO EVROPA E LIRË
A mendoni të keni një rol më aktiv në çështjen e Kosovës tani që edhe kanë filluar bisedimet për statusin, siç mund të jetë organizimi i takimeve apo aktivitete të tjera në këtë frymë?
CALMY REY
Ne jemi të angazhuar për një kohë të gjatë, mund të kujtojmë këtu procesin e Lucernës. Ne gjithmonë jemi përpjekur për të ulur njerëzit së bashku që të bisedojnë, qoftë në procesin e Lucernës, apo në aktivitetet e organizuara nga Qendra për Zhvillimin e Forcave Demokratike me qendër në Gjenevë. Natyrisht tani bisedimet po zhvillohen nën drejtimin e Kombeve të Bashkuara, por ne jemi të gatshëm nëse ka ndonjë kërkesë apo dëshirë në këtë drejtim.
RADIO EVROPA E LIRË
Çfarë mund të na thoni krejt në fund lidhur me atë se si është pritur qëndrimi juaj nga Beogradi, apo ndonjë refleksion rreth zhvillimeve në Kosovë e Ballkan?
CALMY REY
Kam qenë në Beograd dhe e kam shpjeguar qëndrimin e Zvicrës. Ishte një detyrë që nuk ishte fort e lehtë, pasi qëndrimi i Zvicrës nuk ishte pritur, le të themi, me entuziazëm nga Unioni Serbi e Mal i Zi. Por jam përpjekur t’i shpjegoj arsyet në të cilat mbështetet qëndrimi ynë. I kam thënë se gjendja në Kosovë është delikate dhe e vështirë, e në këtë kuptim fakti që Kosova duhet të ketë një të ardhme evropiane, bën që duhet të sqarohet dhe qëndrimi i statusit. Fakti që ne kemi sqaruar gjithmonë se problemet megjithatë duhet të diskutohen mes palëve, ka bërë që edhe Beogradit t’i sqarohen një morri shqetësimesh lidhur me qëndrimin e Zvicrës.
Intervistoi Iliriana A. Bajo
RADIO EVROPA E LIRË
Në krye të diplomacisë zvicerane keni deklaruar disa herë në Prishtinë, Lubjanë, Bratisllavë dhe Beograd, se mbështesni pavarësinë e Kosovës si zgjidhje. A keni gjithmonë të njëjtin qëndrim dhe a mund ta elaboroni?
CALMY REY
Ne kemi gjithnjë të njëjtin pozicion. Zvicra ka një marrëdhënie tepër të vecantë me Kosovën, pasi 10% e popullsisë së Kosovës jetojnë në Zvicër. Kemi një numër interesash në Kosovë të natyrës ekonomike, interesa që kanë të bëjnë me mbrojtjen e pakicave, si dhe interesa që lidhen me sigurinë tonë. Ne kemi vlerësuar se, që Kosova të ketë mundësi të zhvillohet, duhet të sqarohet çështja e statusit. Në rrethanat aktuale Kosova nuk mund të përfitojë ndihma financiare nga Banka Botërore apo ajo Evropiane për Rindërtim e Zhvillim. Fakti që nuk është e qartë çështja e pronësisë i brengos investitorët, në një kohë që gjendja ekonomike është e vështirë dhe ka shkallë të lartë papunësie. Ka një numër paqartësish dhe në fushën e drejtësisë. Derisa nuk ka një status të përcaktuar, atëherë është shumë e vështirë të realizohen marrëveshje në fushën e drejtësisë, pasi marrëveshje të tilla nuk mund të bëhen me misionin e Kombeve të Bashkuara që administron territorin e Kosovës. Edhe sa i përket mbrojtjes së pakicave është shumë e rëndësishme që të sqarojmë statusin, pasi çështjet institucionale luajnë një rol të rëndësishëm në mbrojtjen e të gjitha pakicave. Kjo është arsyeja që përpara vendeve të tjera, ne kemi thënë publikisht që jemi në favor të njohjes së pavarësisë formale të Kosovës.
RADIO EVROPA E LIRË
Thatë që jeni vendi i parë që mbështetni publikisht pavarësinë e Kosovës. Gjatë takimeve tuaja, cili është qëndrimi i vendeve të tjera, le të themi i vendeve fqinje me Zvicrën, siç është Gjermania, e cila gjithashtu ka një komunitet të konsiderueshëm nga Kosova?
CALMY REY
Pozicioni që mbrohet sot nga Zvicra ndahet edhe nga bashkësia ndërkombëtare, pasi Zvicra gjithmonë ka thënë se statusi i ardhshëm i Kosovës, që ne duam ta shohim të transformuar në pavarësi formale, duam që të diskutohet mes dy palëve. Sot kemi fillimin e diskutimeve të tilla për statusin. Për më tepër një numër shtetesh ndajnë qëndrimin tonë, pasi ato janë përcaktuar që nuk ka kthim në vitin 1999 dhe që nuk bëhet fjalë për ndarje të Kosovës si opsion.
Sa i përket respektimit të standardeve dhe veçanërisht mbrojtjes së pakicave, Zvicra është shumë e lidhur me respektimin e të drejtave të pakicave dhe pozicioni ynë për statusin, nuk do të thotë për ne nuk kanë më rëndësi standardet. Përkundrazi, moton "standardet para statusit" ne e kemi përshtatur si "standardet dhe statusi".
Standardet janë një punë e përhershme së bashku me mbrojtjen e pakicave. Dua të theksoj se parimi bazë i këtij pozicioni që ne kemi marrë është në të njëjtën linjë me shumicën e vendeve të tjera në bashkësinë ndërkombëtare sot.
RADIO EVROPA E LIRË
Zvicra është e pranishme në Kosovë në forma të ndryshme, kam parasysh Agjencinë për Zhvillim e Bashkëpunim Ndërkombëtar apo një numër organizatash. Cilat janë planet e bashkëpunimit në planin ekonomik dhe politik në të ardhmen?
CALMY REY
Ne jemi shumë të pranishëm në Kosovë. Ne kemi interesa në Kosovë dhe një lidhje njerëzore shumë të fortë. Pra, për një kohë të gjatë ne jemi të pranishëm dhe shumë aktivë, veçanërisht në ndihmën për zhvillim. Ne jemi të përqëndruar sidomos në zhvillimin ekonomik, por dhe në çështje të tjera si janë decentralizimi dhe qeverisja e mirë.
RADIO EVROPA E LIRË
A mendoni të keni një rol më aktiv në çështjen e Kosovës tani që edhe kanë filluar bisedimet për statusin, siç mund të jetë organizimi i takimeve apo aktivitete të tjera në këtë frymë?
CALMY REY
Ne jemi të angazhuar për një kohë të gjatë, mund të kujtojmë këtu procesin e Lucernës. Ne gjithmonë jemi përpjekur për të ulur njerëzit së bashku që të bisedojnë, qoftë në procesin e Lucernës, apo në aktivitetet e organizuara nga Qendra për Zhvillimin e Forcave Demokratike me qendër në Gjenevë. Natyrisht tani bisedimet po zhvillohen nën drejtimin e Kombeve të Bashkuara, por ne jemi të gatshëm nëse ka ndonjë kërkesë apo dëshirë në këtë drejtim.
RADIO EVROPA E LIRË
Çfarë mund të na thoni krejt në fund lidhur me atë se si është pritur qëndrimi juaj nga Beogradi, apo ndonjë refleksion rreth zhvillimeve në Kosovë e Ballkan?
CALMY REY
Kam qenë në Beograd dhe e kam shpjeguar qëndrimin e Zvicrës. Ishte një detyrë që nuk ishte fort e lehtë, pasi qëndrimi i Zvicrës nuk ishte pritur, le të themi, me entuziazëm nga Unioni Serbi e Mal i Zi. Por jam përpjekur t’i shpjegoj arsyet në të cilat mbështetet qëndrimi ynë. I kam thënë se gjendja në Kosovë është delikate dhe e vështirë, e në këtë kuptim fakti që Kosova duhet të ketë një të ardhme evropiane, bën që duhet të sqarohet dhe qëndrimi i statusit. Fakti që ne kemi sqaruar gjithmonë se problemet megjithatë duhet të diskutohen mes palëve, ka bërë që edhe Beogradit t’i sqarohen një morri shqetësimesh lidhur me qëndrimin e Zvicrës.
Intervistoi Iliriana A. Bajo
