Është rritur në rreth 200 mijë numri i lëndëve të pazgjidhura gjyqësore. Kjo shifër ka të bëjë me lëndët e pazgjidhura në fund të vitit 2008 dhe gjendet në raportin vjetor të Këshillit Gjyqësor të Kosovës, i cili s'është publikuar ende.
Besnik Ramosaj, nga Departamenti i Statistikave në Sekretariatin e Këshillit Gjyqësor, thotë se numri prej 195 mijë e 968 i lëndëve të pazgjidhura ka të bëjë me të gjitha gjykatat.
"Këtu hyjnë Gjykatat Supreme, Gjykatat e Qarkut, Gjykata Ekonomike dhe të gjitha Gjykatat Komunale", tha Ramosaj.
Gjykatat Komunale, sipas Ramosajt, janë ato që prijnë me numrin e madh të lëndëve të pazgjidhura. Disa nga faktorët që shkaktojnë këtë problem, sipas Ramosajt, janë mosdefinimi i qartë i çështjeve në ligjet materiale dhe ato procedurale, mungesa e legjislacionit në sfera të caktuara, por edhe një sërë faktorësh tjerë.
"Mosefikasiteti i organeve dhe institucioneve shtetërore në përmbushjen e detyrave nga kompetenca e tyre; numri i pamjaftueshëm i gjyqtarëve për të përballuar zgjidhjen me kohë të lëndëve në gjykatë; shpërndarja joadekuate e gjyqtarëve në disa gjykata; numri i pamjaftueshëm i prokurorëve; kushtet e punës (mungesa e hapësirës, numri i pamjaftueshëm i automjeteve për teren, mungesa e teknologjisë informative, stimulimi material i gjyqtarëve dhe stafit mbështetës etj); numri i vogël i bashkëpunëtorëve dhe praktikantëve; numri i vogël i ekzekutueseve (si dhe mungesa e kushteve të punës për ekzekutuesit); çështja e adresave, çështja e dëshmitarëve etj", shpjegon Ramosaj.
Në anën tjetër, edhe Ramë Gashi, nga Oda e Avokatëve të Kosovës, numëron pothuaj të njëjtat probleme të evidentuara edhe në raportin e KGJK-së, që, sipas tij, shkaktojnë grumbullim të lëndëve në gjyqësor.
Mosrespektimi i orarit nga gjyqtarët dhe prokurorët është një nga problemet. Pastaj, problem, sipas Gashit, është edhe mosdhënia e vendimeve meritore në shkallën e dytë të gjykimit dhe rikthimi i tyre në shkallën e parë.
"Mendoj se është një praktikë që duhet të rishikohet për hir të efikasitetit të zgjidhjes së rasteve. Praktika tregon se çështjet civile vonohen shumë, por edhe ato administrative e penale. D.m.th. është evidente se vonesat janë, mund të themi, të paarsyeshme", tha Gashi.
Ministria e Drejtësisë, por edhe përfaqësues të gjyqësorit, mendojnë se një nga mënyrat më të mira që mund të çojë kah zgjidhja e problemit të numrit të madh të lëndëve gjyqësore, është miratimi i infrastrukturës ligjore, që besohet se do të çojë në reformim të sistemit të drejtësisë. Megjithatë, Gashi thotë se zgjidhja e problemeve në gjyqësor do të marrë shumë kohë.
"Mendoj se ende do të ballafaqohemi me vështirësi, por, sidoqoftë, zgjidhja e infrastrukturës ligjore ka qenë nevojë edhe shumë më herët, jo sot, apo nesër. Zgjidhja e infrastrukturës ligjore dhe rizgjedhja e gjyqtarëve dhe prokurorëve paraqesin dy shanse të mëdha, që duhet të shfrytëzohen në të mirë të zgjidhjes së lëndëve gjyqësore", tha Gashi.
Këshilli Gjyqësor i Kosovës propozon, që të bëhet definimi i lëndëve të pazgjidhura - cilat nga këto lëndë janë në proces të zgjidhjes dhe cilat janë lëndë të akumuluara; pastaj të identifikohen problemet që kanë të bëjnë me zbatimin e ligjeve nga Zyra Ligjore dhe kryetarët e gjykatave; të ndryshohet sistematizimi i vendeve të punës në gjykata, me të cilin ndryshim do të parashihet rritja e numrit të bashkëpunëtorëve profesionalë si dhe numrit të praktikantëve; të fillojë punën institucioni i noterisë dhe një sërë propozimesh të tjera.
