Rritja e masave të kontrollit në pikat kufitare 1 dhe 31 nga ana e doganierëve të EULEX-it ka shtyrë qindra serbë lokalë, të premten, të bllokojnë për një orë rrugën magjistrale në Zubin Potok.
EULEX-i, kohët e fundit, ka nisur që, përveç regjistrimit të mallit, vozitësve që kalojnë në pikat 1 dhe 31, t’ua fotokopjojë dokumentet.
Analistët vlerësojnë se meqë malli që kalon nga Serbia në Kosovë nëpërmjet këtyre dy pikave vetëm regjistrohet dhe nuk zhdoganohet, në të shumtën e rasteve, me të hyrë në pjesën veriore, ai përfundon si mall i kontrabanduar.
Kjo edhe ka shtyrë EULEX-in që të ndërmarrë masa shtesë. Zëdhënësja e këtij misioni, Karin Limdal, shpjegon:
“Natyrisht që njerëzit kanë të drejtë demokratike për të shprehur opinionet e tyre përmes protestave paqësore. Me sa kam kuptuar, protesta e fundit ka të bëjë me masat e zbatuara në portën 1 dhe 31, edhe pse këto masa janë ndërmarrë në koordinim të ngushtë me Doganat e Kosovës, por edhe me ato të Serbisë, duke i informuar ata për hapat që i ndërmarrim”.
“Dhe, të gjithë këta hapa, në fakt, janë ndërmarrë për të ulur kontrabandën dhe krimin e organizuar lart në veri. Kjo është për të mirën e të gjithëve, për Serbinë, për Kosovën, por edhe për njerëzit që jetojnë në veri”, tha Limdal.
Por, sekretari shtetëror në Ministrinë serbe për Kosovën, Oliver Ivanoviq, thotë se protestat e tilla marrin shkas nga mosbashkëpunimi i EULEX-it me serbët lokalë.
Shtrirja e misionit evropian për sundimin e ligjit, vitin e kaluar, nuk është pritur mirë në pjesën veriore të Kosovës.
Edhe pse drita jeshile për vendosjen e tij qe dhënë nga Beogradi zyrtar, ka pasur disa raste sulmesh ndaj EULEX-it në pjesën veriore, të banuar me shumicë serbe, siç ishte para disa kohësh edhe djegia e veturave të këtij misioni.
“Të gjithë e dimë se ka aktivitete kriminale në veri. Nuk do të isha e befasuar nëse këto elemente kriminale janë të ndërlidhura me aktet kundër EULEX-it”, thotë zëdhënësja e EULEX-it, Karin Limdal, e cila, pavarësisht kësaj, vlerëson se raportet mes këtij misioni dhe serbëve janë në nivel të duhur.
“Siç dihet, ne kemi ardhur në Kosovë që të ndihmojmë në përmirësimin e rendit dhe ligjit për të gjithë njerëzit që jetojnë këtu. Ne jemi në kontakte me komunitetin serb, me liderët e tyre”, pohon Limdal.
Në mesin e politikanëve serbë në veri, ka të tillë që ende e trajtojnë si legal vetëm UNMIK-un, mision ky që është në përfundim të konfigurimit.
Vetë shefi i UNMIK-ut, kohë më parë, ka pranuar se misioni vazhdon të jetë më i koncentruar në mjediset e banuara me shumicë serbe. Por, pas rikonfigurimit të plotë, ky përqendrim duket se do të ulet.
“Megjithatë, është e natyrshme për UNMIK-un që të luajë një rol dhe të ndihmojë që të lëvizë përpara proceset në zonat e banuara me komunitetet pakicë, përfshirë këtu edhe serbët e Kosovës”, thotë zëdhënësi i UNMIK-ut, Rusell Geekie.
Por, bazuar në deklaratat e politikanëve serbë, ata nuk janë të kënaqur as me EULEX-in e as me UNMIK-un.
“Në parim, nuk shohim ndonjë dallim në mes të Policisë së EULEX-it dhe asaj të UNMIK-ut. Me Policinë e UNMIK-ut nuk kemi qenë të kënaqur, sepse nuk kanë zgjidhur asnjë krim që është bërë mbi serbët”.
“Por, edhe EULEX-i nuk është mision plotësisht i qartë dhe nuk duhet habitur nga reagimet e serbëve lokalë. Raporti me ta do të varet nga ajo se sa do të kenë sukses në zgjidhjen e asaj që ne e quajmë vitale”, thotë Oliver Ivanoviq.
Ndryshe, fusha e sundimit të ligjit, për mbikëqyrjen e së cilës është i mandatuar EULEX-i, edhe sipas vetë zyrtarëve kosovarë, lë shumë për të dëshiruar në pjesën veriore, ku ende funksionojnë strukturat paralele serbe.
Shpërbërjen e tyre nuk mundi ta bëjë UNMIK-u gjatë pothuaj 10 vjetëve të administrimit në Kosovë, ndërsa nuk duket ndonjë sinjal për një hap të tillë as nga EULEX-i, që zbarkoi në Kosovë para pesë muajsh.
