Ndërlidhjet

FT: Pasojat globale të kolapsit të Eurozonës


Fotografi ilustruese
Fotografi ilustruese
“Financial Times”


Ashtu siç e kanë vërejtur edhe shumë analistë, eksperimenti euro është në udhëkryq. Ose Eurozona do të thellohet në një rreth fiskal, ose anëtarët e dobët do të detyrohen të tërhiqen.

Shtrohet pyetja nëse nipërit tanë do të trashëgojnë një botë me një numër të madh të monedhave kombëtare, apo me një numër shumë të vogël të monedhave multi-shtetërore?!

Nëse euro mbijeton, sigurisht se do të ketë tendenca të forta të konsolidimit edhe gjetiu. Blloqet tjera do të imitojnë suksesin e euros; ato do të synojnë të gëzojnë norma të ulëta të interesit dhe elasticitet më të madh ndaj krizave financiare.

Për shembull, Kanadaja dhe Meksika ka gjasa të formojnë një bllok të monedhës së Amerikës së Veriut me Shtetet e Bashkuara. Kina dhe Japonia mund t’i lënë mënjanë mosmarrëveshjet e tyre dhe të formojnë zemrën e një blloku të madh tregtar në Azi.

Në të vërtetë, deri në krizën e fundit financiare, për shumë studiues ishte vështirë t’i imagjinonin gjërat në ndonjë mënyrë tjetër, me përjashtim ndoshta të idealistëve, të cilët besonin se bota duhet të përvetësojë një monedhë të vetme.

Megjithatë, nëse euro shqyhet nga forca centrifugale – ndoshta për shkak të pamundësisë së liderëve evropianë që në mënyrë kushtetuese të marrin vendime të fuqishme për të shkurtuar barrën e borxheve – mund të kalojnë disa dekada derisa një tjetër rajon të bëjë përpjekje për një program të ngjashëm ambicioz.

Vitet ’80 dhe ’90 kanë dëshmuar se për vendet me tregje të hapura të kapitalit, normat fikse të këmbimit janë një iluzion, i cili nuk është i qëndrueshëm për kohë të pacaktuar.

Për çudi, euro nuk ka qenë në qendër të krizës së fundit financiare. Vetëm Spanja mund të përshkruhet si vend i epiqendrës. Dhe natyrisht, Shtetet e Bashkuara dhe Mbretëria e Bashkuar kishin rëndësi shumë më të madhe sistematike. Por, krizat e borxhit që i përjeton Evropa sot, janë tronditje tipike të krizës së thellë financiare.

Për fat të keq, siç interpretohet aktualisht, euro më shumë duket si një sistem që i zgjeron goditjet, në vend se t’i thithë ato. Mbretëria e Bashkuar, e cila nuk e ka adoptuar euron, ka përfituar nga një zhvlerësim i mprehtë dhe i qëndrueshëm i sterlinës.

Planet e udhëheqësve evropianë për arritjen e zhvlerësimit të efektshëm përmes rregullimit të pagave, duken të pabesueshme. I vetmi shpëtim i pastër për Evropën do të ishte nëse rritja i tejkalon pritjet.

Është ironike që euro, e krijuar për të eliminuar lëvizjet spekulative të kursit të këmbimit në Evropë, po vuan ngaqë ka një normë tepër të fortë të këmbimit, veçanërisht ndaj dollarit, dhe pikërisht në momentin kur një zhvlerësim më i madh do të ishte më i dobishëm.

Do të ishte më e saktë të thuhej se tregjet janë më të brengosura për mungesën e një plani A të Shteteve të Bashkuara sesa për mungesën e një plani B të Evropës. (v.t.)
XS
SM
MD
LG