Përfaqësues të Korporatës Energjetike të Kosovës (KEK), në bazë të disa përllogaritjeve të bëra, vlerësojnë se për t’i zvogëluar humbjet teknike të energjisë vetëm për 1 për qind, duhet të bëhen investime deri në 60 milionë euro. Ndërsa, për t’i zvogëluar humbjet komerciale, thuhet se duhet të bëhet ndryshimi i Kodit Penal lidhur me këtë çështje.
Zëdhënësi i KEK-ut, Viktor Buzhala, jep më shumë hollësi rreth humbjeve që shkaktohen në korporatë:
“Humbjet e energjisë elektrike ndahen në dy pjesë - në humbje komerciale dhe humbje teknike, të cilat vijnë si pasojë e sistemit të rrjetit të shpërndarjes. Humbjet totale shkojnë në 40.5 për qind, prej tyre diku 17.05 për qind janë humbje teknike, ndërsa pjesa tjetër, 22-23 për qind, janë humbje komerciale. Në vlerë monetare, humbjet energjetike kapin shumën nga 80 deri në 90 milionë euro në vit”.
Buzhala thotë se, krahasuar me vitet e mëhershme, inkasimi gjatë vitit të kaluar ka shënuar rritje, ndërsa vjedhjet e energjisë, sipas tij, ndonëse janë evidente, kanë shënuar rënie.
Për t’i zvogëluar këto humbje, Buzhala thotë se në kuadër të KEK-ut është themeluar ekipi për mbrojtjen e të ardhurave, i cili ekip, sipas tij, ka treguar rezultate në zvogëlimin e humbjeve komerciale.
“Në të njëjtën kohë kemi punuar me Qeverinë e Kosovës për ndryshimin e Kodit Penal në lidhje me vjedhjen e energjisë. Presim që shumë shpejt të miratohet edhe nga Parlamenti. Ky kod do të jetë shumë i ashpër ndaj konsumatorëve që vjedhin energjinë”, thekson Buzhala, duke ua kujtuar konsumatorëve se vjedhja e energjisë është vepër penale, e cila nuk dënohet vetëm me para, por edhe me burg.
Humbjet e energjisë elektrike po e përcjellin Kosovën që nga paslufta. Sipas ekspertëve të energjetikës, vjedhjet e energjisë, përveç tjerash, ndodhin si pasojë e moszbatimit të ligjit.
Projekti me njehsorë digjitalë, i cili, sipas ekspertëve, do të ndihmonte në mosvjedhjen e energjisë, thuhet se nuk ka kosto shumë të lartë. Ekspertët konsiderojnë se vendosja e këtyre njehsorëve, korporatës i kushton shumë më lirë, sesa vjedhja e energjisë nga konsumatorët.
Megjithatë, ekspertja e energjetikës, Fëllanza Hoxha, thotë se qytetarët duhet ta kursejnë energjinë, pasi që, sipas saj, konsumi i energjisë në Kosovë është shumë i lartë.
“Shfrytëzimi, promovimi i resurseve të tjera të energjisë është më se i nevojshëm, prandaj konsumi i energjisë duhet të bie. Energjia në Kosovë është një ndër energjitë më kualitative, prandaj shfrytëzimi i saj për ngrohje, duhet të ndërrohet me një formë tjetër të energjisë”, thotë ajo.
Ndërkaq, sa u përket konsumatorëve, të cilët e paguajnë energjinë elektrike, për dallim nga ata që nuk e bëjnë një gjë të tillë, por e keqpërdorin atë, Fëllanza Hoxha shprehet:
“KEK-u, për konsumatorët që janë pagues të rregullt, duhet të gjobitet për mosfurnizim me energji elektrike. Janë evidente rastet kur kemi ende shkyçje kolektive dhe kjo e ndëshkon edhe konsumatorin që paguan. KEK-u duhet të gjejë një formë që t’i kompensojë konsumatorët e rregullt, të cilët po marrin shërbime të dobëta nga KEK-u”, thotë Hoxha.
Humbjet komerciale të energjisë kanë zënë vend të posaçëm edhe në Strategjinë e Energjisë 2009-2018, e cila, javë më parë, është miratuar nga deputetët e Kuvendit të Kosovës. Sipas kësaj strategjie, në vitin 2007, humbjet komerciale në vend ishin 1,333 gigavat-orë energji.