Personat me nevoja të veçanta: Kategoria më e rrezikuar

Afërsisht 10 për qind e popullatës së përgjithshme në Kosovë, llogaritet të jetë me nevoja të veçanta, thonë përfaqësuesit e organizatave joqeveritare në Kosovës, duke u bazuar në shifrat e Organizatës Botërore të Shëndetësisë.

Gani Mehmeti, prind i një fëmije me nevoja të veçanta, deklaron se shkollimi për djalin e tij është një nga brengat më të mëdha për plotësimin e nevojave që ka fëmija i tij.

“Ne si prindër, punojmë dhe lobojmë për të drejtat e fëmijëve me nevoja të veçanta, sepse këta njerëz kanë shumë nevojë për ndihmën e shoqërisë. Institucionet e Kosovës i injorojnë organizatat që merren me të drejtat e fëmijëve me nevoja të veçanta. Interesimi ynë, si prindër, është që të arsimohen këta fëmijë dhe të kenë një arsimim të mirëfilltë. Ne kërkojmë kuadro që do të mund të punonin me fëmijë me nevoja të veçanta”, thotë Gani Mehmeti.

Institucionet e Kosovës ende nuk kanë arritur që të sigurojnë një regjistër me numër të saktë të personave me nevoja të veçanta në gjithë vendin.

Një gjë të tillë e konfirmon edhe Afrim Maliqi, drejtor i OJQ-së Handikos. Ai, madje, tregon se nga mungesa e një përkujdesjeje institucionale, shumë persona të kësaj kategorie, kanë ndërruar jetë.


“Institucionet tona nuk janë marrë seriozisht me numrin e saktë të njerëzve me nevoja të veçanta. Ata nuk janë marrë as në ofrimin e shërbimeve, mbulimin e pajisjeve, e në veçanti në zbatimin e legjislacionit aktual, e që kërkon një urgjencë për arsye se kjo kategori llogaritet si më e rrezikuara e popullatës në Kosovë”, deklaron Maliqi, duke shpjeguar se pos mungesave të shumta, ndihma shëndetësore është shumë e nevojshme:

“Ata nuk marrin shërbime rehabilituese, ne kemi rastin kur sot njerëzit vdesin si pasojë që e kanë aftësinë e kufizuar, në veçanti personat me aftësi spinale, sepse nuk ka qendra rehabilituese, nuk ka sistem spinal, dhe janë shtresa më e rrezikuar. Nuk ka rehabilitim adekuat që do t’u përshtatej nevojave të atyre”.

Edhe Qëndrim Kasabagji vuan nga distrofia e muskujve. Ai është i zhgënjyer nga institucionet e Kosovës, sepse, sipas tij, nuk po i trajtojnë si duhet.


“Si person me nevoja të veçanta, ballafaqohemi me shumë vështirësi si në përkrahjen institucionale, si në qasjen fizike nëpër objektet publike apo private. Kemi vështirësi me mungesën e shërbimeve rehabilituese që duhet t’u ofrohen këtyre personave, e mos ta përmendim vetëdijesimin e popullatës për këtë shtresë”, shprehet Qëndrim Kasabagji.

Ai thotë se ka pasur fatin të shkollohet me insistimin e tij dhe të familjes, por pohon se institucionet duhet bërë më shumë në këtë drejtim, në mënyrë që të gjithë fëmijët me aftësi të kufizuara të kenë qasje në shkollim.

“Unë, fatmirësisht, me insistimin tim dhe të familjes, kam mbaruar shkollimin , por kanë mbetur jashtë sistemit arsimor shumë të rinj, të cilët do të mund të shkolloheshin dhe të kontribuonin për këtë shoqëri”, shton Kasabagji.

Lideri i Lëvizjes Vetëvendosje, Albin Kurti, njëherësh deputet në Kuvendin e Kosovës, shpreh shqetësimin e tij për gjendjen e vështirë, në të cilën ndodhen personat me aftësi të kufizuara.

Në një prononcim për Radion Evropa e Lirë, ai konsideron se përfaqësues të kësaj kategorie të shoqërisë, duhet të jenë pjesëmarrës në komisionet përkatëse të Kuvendit të Kosovës, për të treguar për vështirësitë dhe nevojat e tyre.

“Personat me nevoja të veçanta nuk janë persona të paaftë, ata vetëm aftësitë i kanë të kufizuara. Ka punë dhe angazhime që nuk mund t’i bëjnë, por kjo do të thotë që ka punë dhe angazhime që mund t’i bëjnë. Qeveria e Kosovës do të duhej që së pari në shërbimet publike në sferën sociale të shoqërisë sonë, t’u ofrojë mundësinë për të pasur qasje këta persona përmes shërbimeve adekuate për ta”, thekson Kurti.

Nafije Belegu, nga Peja është nënë e vajzës 15-vjeçare, e cila është me nevoja të veçanta. Ajo thotë se të jesh prind i një fëmije të tillë, duhet ballafaquar me shumë sfida, pasi që, siç shprehet ajo, nuk ka përkrahje institucionale.

“ Një prind që e ka fëmijën me nevoja të veçanta ballafaqohet me shumë probleme. Këta fëmijë nuk janë të kënaqur me jetën e tyre që e kanë. Lëvizje pozitive është bërë shumë pak, sa i përket personave me nevoja të veçanta. Vajza ime, 15-vjeçare shkon në shkollë, por vetëm një herë në jave, derisa ne dëshirojmë që të shkojë çdo ditë në shkollë”, rrëfen Nafije Belegu.

Edhe përfaqësues të organizatave vendore që merren me programe që u dalin në ndihmë personave me nevoja të veçanta, thonë se ka mungesë të fondeve të mjaftueshme për t’i përmbushur të gjitha kërkesat, derisa shtojnë se institucionet e vendit, që nga paslufta, kanë bërë shumë pak për këtë kategori të shoqërisë.